وانی هه‌ورامی یا زوانوو هه‌ورامی؟
   ✍ عەبدوڵڵا حەبیبی
   ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
   🔹په‌ی ئانه‌یه‌ بزانمێ که‌ ئی دوه‌ ده‌سه‌واچه‌ کامشا درۆسا مشیۆم بزانێ هه‌رکام چێشێنێ؟
زوانی هه‌ورامی= ته‌رکیبی وه‌سفیا، یانێ «زوان» نامێنه‌ و «هه‌ورامی» سێفه‌تێوی نێسبین په‌ی ئا نامێ.
زوانوو هه‌ورامی= ته‌رکیبی ئێزافیا، یانێ «زوان» و «هه‌ورامی» هه‌ردوێ نامێنێ. ئیجا ئایا پاسنه‌نه‌؟
🔹که‌ پاسنه‌نه‌ گیر ئینا سه‌روو که‌لیمێو «هه‌ورامی» که‌ ئایا سێفه‌تا یام نامێنه‌؟ ئه‌گه‌ر سێفه‌ت بۆ «زوانی هه‌ورامی» درۆسا و ئه‌گه‌ر نامێ بۆ «زوانوو هه‌ورامی» درۆسا.
ئایا هه‌ورامی نامێنه‌ یام سێفه‌تا؟
ئێمه‌ مزانمێ که‌ سێفه‌تی نێسبی جه‌ زوانی هه‌ورامیه‌نه‌ یۆ جه‌ ڕه‌وێشه‌کاو وه‌ش که‌رده‌یش ئێزافه‌ که‌رده‌ی (ی) به‌ ئاخروو نامێوێن که‌ ئاخره‌که‌ش بێده‌نگ بۆ. پێسه‌و «نه‌وسوودٚ+ی=نه‌وسوودٚی».
دیارا «هه‌ورام» نامێنه‌ و هه‌رکه‌س ئه‌پی زوانیه‌ قسێ که‌رۆ «هه‌ورام»یا. که‌ پاسنه‌نه‌ هه‌ورامی ته‌رکیبوو نامێو «هه‌ورام»یا چه‌نی «ی» جه‌ ئاخرشه‌وه‌ که‌ سێفه‌توو «هه‌ورامی» وه‌ش که‌رۆ. یانێ «هه‌ورامی» سێفه‌تێوی نێسبین په‌ی هه‌ر که‌سێوی که «هه‌ورام» بۆ. په‌ی ڕۆشنه‌وه‌ بیه‌ی ئانه‌یه‌ که «هه‌ورامی» (پاسه‌ که‌ جه‌نابیت فه‌رماوان) نامێ نیه‌نه‌ ته‌ماشاو ئاخروو باسه‌که‌ی فه‌رماوه‌.
په‌ی ئانه‌یه‌ بزانمێ ئینه‌ سێفه‌تا ته‌ماشه‌و ئی ده‌سه‌واچا که‌ردێ:
کڵاشی هه‌ورامی
نانی هه‌ورامی
چۆخه‌وڕانکی هه‌ورامی
زه‌مانێو واچمێ «کڵاشوو هه‌ورامی» یانێ کڵاشێو که‌ هێنوو یه‌ک نه‌فه‌ریا به‌ نامێ «هه‌ورام»ی. هه‌رپاسه‌ زه‌مانێو واچمێ «زوانوو هه‌ورامی» یانێ زوانوو یه‌ک نه‌فه‌ری که‌ نامێش هه‌وراما!!
ته‌ماشه‌و ئی دوه‌ ده‌سه‌واچه‌یه‌ که‌ردێ:
کتێب + تارێخ= کتێب(وو) تارێخ(ی)= کتێبوو تارێخی: ئا (ی) که‌ ئاخروو تارێخیه‌وه‌ ئاماینه‌ هێنه‌و وه‌ش که‌رده‌ی ته‌رکیبی ئێزافیه‌نه‌. یانێ (تارێخی) نامێ نیه‌نه‌! به‌ڵکووم (تارێخ) نامێنه‌. ماناش: کتێبێو که‌ نامێش «تارێخ»ا.
کتێب + تارێخ= کتێب(ی) تارێخ(ی)= کتێبی تارێخی. چێگه‌نه‌ ئا (ی) که‌ ئاخروو (تارێخ)یه‌وه‌ ئاماینه‌ نیشانێو سێفه‌تی نێسبیه‌نه‌ یانێ (تارێخی) سێفه‌تا په‌ی کتێبه‌که‌ی. ماناش: کتێبێو که‌ هێنوو زوویا و ئه‌وه‌مه‌نه‌ن (پێسه‌و نوسخێوی خه‌تی).
🔹پاو ئانه‌یه‌ واتم:
زوانوو هه‌ورامی= زوانێو که‌ هێنوو که‌سێویا به‌ نامێو «هه‌ورام»ی.
زوانی هه‌ورامی= زوانێو که‌ هه‌ورامیانه‌ن و هه‌ورامی بیه‌ی سێفه‌تا په‌ی زوانه‌که‌ی.
🔹چێوێو که‌ جه‌نابت به‌ردٚه‌نیش هه‌ڵه‌ره‌ ئانه‌نه‌ که‌ فه‌رماوی «هه‌ورامی» نامێنه‌!
ته‌ماشه‌و ئی ته‌رکیبیه‌ فه‌رماوه‌:
زوانوو هه‌ورامی: جه‌نابت فه‌رماوانت (زوان) نامێنه‌ و (هه‌ورامی) نامێنه‌!
زوانوو حسه‌ینی: (زوان) نامێنه‌ و درۆسا. ئایا «حسه‌ینی» نامێنه‌؟! نا. نامه‌کێ «حسه‌ین»ا و هه‌رپاسه‌ وه‌ڵته‌ر ئیشاره‌م که‌رد ئا «ی» جه‌ ئاخره‌وه‌ مه‌ی نیشانێو ته‌رکیبی ئێزافیه‌نه‌ نه‌ک به‌شێو جه‌ نامه‌کێ.
🔹یانێ ته‌رکیبوو «زوانوو هه‌ورامی»ه‌نه‌، «هه‌ورامی» نامێ نیه‌نه‌ و نامه‌کێش هه‌رپاسه‌ ئیشاره‌‌م که‌رد که‌رۆ «هه‌ورام». ئیجا وه‌ختێو نامه‌کێ که‌رۆ «هه‌ورام»، «زوانوو هه‌ورامی» یانێ زوانوو که‌سێوی که‌ نامێش «هه‌ورام»ا. به‌ڵام «زوانی هه‌ورامی» یانێ زوانێو که‌ هه‌ورامیانه‌ن.